Dat De Doorbraak, het zeer ernstige blad voor zeer ernstige rechts-conservatieve Vlamingen, met de regelmaat van een klok dubieuze would-be experts een podium aanbiedt, is minzaam bekend.
Ook u herinnert zich wellicht de infame klimaatontkenner Jan Jacobs, die in 2018 de Skeptische Put toebedeeld kreeg. In de damnatio van SKEPP werd toen vooral gefocust op het vaak kinderlijk, steeds onwetenschappelijk dilettantisme van Jacobs. Het ruimere plaatje, namelijk dat hij zijn nonsens kon spuien dankzij steun van wat we nu altright-achtige cenakels zouden noemen, bleef helaas buiten beeld.
Eenzelfde hardnekkige maar zelden vermelde steun uit Vlaamse, rechts-conservatieve hoek is terug te vinden in het COVID- en post-COVID-debat. Dat debat begint vaak bij de libertaire verzuchtingen over vrijheidsbeperkende maatregelen in tijden van een pandemie. Het lijkt bijna steeds te moeten uitmonden in een discussie over vaccinaties.
In die discussie is de grens tussen selectief en niet-selectief antivaccinatie-activisme zeer vaag, niet in het minst omdat de zelfverklaarde selectieven (tegen bijvoorbeeld een niet nader gespecificeerd COVID-19-vaccin) uit dezelfde allround antivax-bronnen putten als de doorwinterde en rabiate antivaxers.
Multidisciplinair en academisch
En dat brengt mij bijna bij het onderwerp van dit blogartikel. Belgische wetenschap is niet vrij van censuur, zo klinkt de dramatische titel van Karianne Boers opiniestuk voor diezelfde De Doorbraak. Boer heeft volgens de introductie “een multidisciplinaire academische achtergrond in criminologie, filosofie en rechtssociologie en expertise in data-analyse” en wie ben ik om daaraan te twijfelen. Dat ze zich een hol aantrekt van het schreeuwerige whataboutisme dat in de titel vervat zit, betwijfel ik wel.
Ik ben absoluut niet beslagen in de eerste onderwerpen van haar opiniestuk. Boer is het idee toegedaan dat de opinies van het Amerikaanse Center for Disease Control steeds vormen van politieke inmenging waren. Als we dit vertalen naar de Belgische situatie, dan is dit het soort commentaar dat donatiemeister Michael Verstraeten deed beslissen om zijn vzw Viruswaanzin op te blazen en de politieke partij Stop!, ik bedoel PV&V, of was het nu Vrijheid op te richten. Die laatste incarnatie van Verstraetens idee vindt momenteel onderdak in de zompige kartonnen doos met het label ‘Voor u’, knusjes naast de natte dromen van al die andere kneusjes in de marge van de politiek.
Kritiek op de gedeeltelijke ontmanteling van het CDC beschouwt Boer als aanvallen op de Amerikaanse democratie. Ik heb hier zo mijn twijfels bij, maar helaas ontbreekt het mij aan kennis. Anders gezegd: ik heb hier een raar buikgevoel bij, maar mijn kop laat me weten dat hij niet kan helpen.
Van loopgraaf naar bunker
Bij “Loopgraven van de vaccinatie”, de ondertitel van de laatste alinea van Boers opiniestuk, kan mijn hoofd wel helpen. De frase klinkt dramatisch, maar de uitdrukking “loopgraven van de vaccinatie” bevindt zich ergens in de hoek waar slechte poëzie en protserige woordenkramerij samenkomen. Hoeveel moeite een gewillige en dichterlijke ziel zich ook getroost om uit zo’n woordenbrij zinvolle betekenis te persen, het is en blijft nonsens.
Veel belangrijker dan de analyse van een dramaqueenerig titeltje is de inhoud van de paragraaf. De feitelijke claims van Boer over vaccinaties doen alarmbellen afgaan. Ergens meen ik mij te herinneren dat een ethicus, of die nu zelfverklaard is of niet, hun opinie zou moeten baseren op feiten. En daar lijkt Boer meermaals een loopje mee te nemen.
Vaccinatie en miskramen
In de vakliteratuur vind ik niets terug over een mogelijk oorzakelijk verband tussen en entingen en miskramen. Boer, even medisch geschoold als mij, schrijft wel over zo’n verband:
(…) cliënten getuigen dat ze hun ongeboren kind verloren hebben binnen de vierentwintig uur nadat hun echtgenote was gevaccineerd.
Terwijl Boer in de eerste delen hamerde op het precieze en correcte gebruik van woorden, lijkt zij hier ‘nadat’ de betekenis te geven van ‘doordat’. Een staaltje selectieve semantiek van de ergere soort. Dat cliënten beweerden dat “anderen hetzelfde hebben ervaren”, is voor iemand met een multidisciplinaire academische achtergrond eigenaardig genoeg ook een valabel argument.
En nee, het blijkt hier zelfs geen gevalletje van verwarring tussen correlatie en causaliteit te gaan. Een van de artsen die ik contacteerde, liet me weten dat vaccins eenvoudigweg nog niet werken tijdens de eerste 24 uur. Hij vermelde ook dat meer dan één op vijf zwangerschappen helaas eindigt in een miskraam.
De andere arts, verbonden aan Gezondheid en Wetenschap, was even stellig. Dat er miskramen zijn na vaccinatie, is een realiteit. Een kwestie van veel inentingen en veel zwangerschappen. Maar er is nu eenmaal geen bewijs van causaliteit tussen vaccinaties en miskramen:
Het is logisch dat er meer gemelde miskramen zijn na vaccinatie wanneer er meer mensen gevaccineerd worden. Het aantal gemelde miskramen ligt niet hoger dan voor de start van de vaccinaties. Een miskraam gemeld na vaccinatie is niet hetzelfde als een miskraam door vaccinatie. Een oorzakelijk verband is er niet. Aangezien 25% van alle zwangerschappen jammer genoeg in een miskraam eindigt, gaat het wellicht om een ongelukkig toeval.
To shed or not to shed
Volgens Boer moeten we shedding als een biologische werkelijkheid aanvaarden. En hier speelt leek Boer opnieuw een onduidelijk semantisch spelletje aangezien ze niet duidelijk is over de exacte context waarin we het vage gebruik van de door haar niet gedefinieerde term shedding moeten zien.
Terug naar mijn favoriete dokters. Beiden wijzen erop dat de term shedding in de ruime context van vaccinaties meestal gaat over zeldzame problemen die het gebruik van ‘levend’ (maar afgezwakt) virus(materiaal) kunnen veroorzaken. Shedding, of beter viral shedding, is inderdaad een gedocumenteerd fenomeen: in Afrika gebruikt men een vaccin met een ‘levend’ maar afgezwakt virus dat helaas besmetting kan veroorzaken. Ik zet hier ‘levend’ tussen aanhalingstekens om vanzelfsprekende redenen.
Aangezien er niet één COVID-19-vaccin is dat een ‘levend’ maar afgezwakt virus gebruikt, kan shedding in deze betekenis van de technische term eenvoudigweg niet van toepassing zijn. De les ethiek over feiten en opinies mag Boer dan al gemist hebben. Het zou een geval van dubbele pech zijn, mocht ze ook het eerste lesje logica gemist hebben.
In kringen van antivaxers wordt shedding evenwel ook op een andere, pseudowetenschappelijke manier gebruikt. Shedding gaat hier over het zogenaamde spike protein dat doorgegeven zou kunnen worden (wat niet kan) en ziektes, zwaktes en dergelijke zou veroorzaken (wat niet kan). Opnieuw dicteert de logica dat Boer de bal hier misslaat.
Essentially, they believe that people who’ve had the vaccine can somehow shed the spike protein, which in turn can cause menstrual cycle irregularities, miscarriages, and sterility in other women just by being in close proximity. “This is a new low, from the delusional wing of the anti-vaxx cult,” said Zubin Damania.
Of nog samengevat:
False claims that the coronavirus vaccines can be passed – or “shed” – from an immunized person to an unvaccinated woman and then somehow affect the woman’s reproductive system are whipping around social media. Top medical experts agree that it is impossible for a person to transmit the vaccines to people they happen to be near and for a woman to experience miscarriage, menstrual cycle changes, and other reproductive problems by being around a vaccinated person.
De lezer mag verwachten dat Boer eerst een degelijke en duidelijke definitie geeft van shedding voordat ze die term gebruikt in haar angstproza.
Meer angst
Boer claimt dat het spook van de omerta waart in de dokterskabinetten:
Nog een ander voorbeeld zijn geneesheren die tussen de vier muren van hun kabinet fluisteren dat ze al zoveel gevallen van een bepaalde bijwerking hebben gezien, maar dat ze hun mond houden uit angst om hun job te verliezen.
En deze uitspraak kan bij de geraadpleegde dokters op minder nuance rekenen. Stierenkaka is mijn beste vertaling en samenvatting van hun reacties.
Dat er wel degelijk een massa bijwerkingen geregistreerd zijn, laat Boer gemakshalve achterwege. Misschien heeft ze het eerste lesje googelen vroeger óók gemist. Pechvogels bestaan nu eenmaal. Voor meer info zie https://www.lareb.nl/bijwerkingen-coronavaccins.
Kennisbunker
We zijn ondertussen in 2025 en heel wat canards, mythes en leugens van de al dan niet selectieve antivaxbeweging zijn terdege ontkracht. Hoe dik zijn de wanden van Boers kennisbunker? Hoe kan een academicus zich zo ingraven en vrijwaren van de meest elementaire feiten? En nee, het doet er echt niet toe of die kennis nu binnen of buiten haar vakgebied(en) liggen.
Dat de redactieraad van De Doorbraak gespecialiseerd is in raad geven en redigeren, dat wil ik gerust aannemen. Dat ze al iets minder op de hoogte zijn van, goh, pakweg klimatologische of medische problemen ook. Het lijkt me echter zeer onwaarschijnlijk mocht er zich in de Vlaem-o-sphere waar De Doorbraak een onderdeeltje van is, geen enkele arts bevinden die vooraf geraadpleegd kon worden. Kwestie van te vermijden dat er in naam van het blad zoveel nonsens wordt verspreid.
Nu, ik kan alvast één zilveren lijntje aan de donkere wolken ontwaren. Ik hoop dat toekomstige medische inentingen ons even volledig vaccineren als het spul dat antivaxers pakken en hén zeer grondig immuniseert tegen elke vorm van waarheid, tegen data en de expertise van mensen met een relevante multidisciplinaire academische achtergrond.
Rest mij nog Dr. Marleen Finoulst en Dr. Wietse Wiels te bedanken voor de bereidwilligheid waarmee ze me verder hebben geholpen.
Wees de eerste om te reageren