‘Viruswaanzin’: bijna 200 mondmaskerhaters komen samen in ‘achtertuin’ van minister De Crem, kopte Het Nieuwsblad op 24 juni 2020. Het was een bericht naar aanleiding van de ‘startmeeting’ van Viruswaanzin in Aalter, waar ook Willem Engel aanwezig was.
Het krantenartikel wees op één van de grootste problemen die van in het begin Viruswaanzin teisterden. De krant meldde dat de oprichters een diverse groep vormen. Enerzijds “ondernemers die vrezen dat een lockdown de economie schaadt (…)”. En dat waren toen legitieme bezorgdheden. Anderzijds stootte de journalist op een “man die niet lijkt te geloven in het bestaan van virussen.”
Geen idee wie die onvermijdelijke virusontkenner tijdens de opstartmeeting was, maar de kans is reëel dat het om Peter Vereecke of een van zijn acolieten ging. Vereecke was de oprichter van de Belfort Group, een collectief van gelovers in complottheorieën, pseudowetenschap en (medische) desinformatie. Hij is een van Vlaanderens bekendste gelovers en verkopers van complotonzin en promootte de bijeenkomst van Viruswaanzinnigen meermaals in zijn nieuwsbrieven.
Een half jaar later gaven zijn maatjes van Het Nieuwsblad voor de zoveelste keer een podium aan deze handelaar in angst die al anderhalf decennium lang een samenzweringshandeltje runt:
In de kerngroep van de vzw Viruswaanzin, ‘belangrijk front in de weerstand’, zit Peter Vereecke (64). Een naam die mogelijk een belletje doet rinkelen: zes jaar geleden werd de oud-burgemeester van Evergem al eens veroordeeld in zijn strijd tegen vaccinaties. Tussen 2000 en vandaag ligt een wonderlijk leven waarin de vader van de Vlaamse complottheorie onverminderd samenzweringen zag: van nine eleven, over ziekmakende vliegtuigstrepen, tot corona. “De wereld is de verkeerde richting aan het uitgaan.”
In zijn eigen verslag van de bijeenkomst in Aalter schreef Vereecke: “Verheugend voor mij was om zoveel bekende gezichten te mogen ontmoeten.” Ik durf hieruit te concluderen dat hij niet de enige samenzweringsgelovige in Aalter was. Misschien verwijst hij naar iemand als Sven Godijn, ooit webmaster bij Vereeckes ter ziele gegane Belfort Group. Godijn krijgt later in deel vijf van deze reeks een hoofdrol bij de oprichting van Verstraetens zijproject, de desinformerende Artsen voor Vrijheid.
Een ander leuk detail in het verslag van Vereecke is de melding dat de “aanwezigheid van geheime politie (…) noch uitgesloten noch bevestigd (was)”. Waarschijnlijk bestaat er onder complotdenkende, zelfverklaarde vijanden van de staat geen oudere truc om de sfeer erin te houden en de deelnemers klaar te stomen voor hun schildpadformatie.
Vereecke zal sinds de bijeenkomst niet alleen nauw samenwerken met Viruswaanzin, maar ook met energetisch chakratherapeut Hans Rietveld. Deze Nederlandse Gentenaar was op dat moment moderator van de Facebook-pagina van de vzw-in-wording. Een jaar later schopte hij het tot secretaris van de vereniging. Rietveld wierp zich toen ook al op als de organisator van online en live bijeenkomsten met complotdenker David ‘Reptielmensen’ Icke en met de notoire Amerikaanse antivaccinatie-activist Del Bigtree in de Lage Landen.
Vereecke zou later samen met Maxime Ceragioli en Bram Christiaens, twee bestuursleden van Viruswaanzin, zogezegde ontslagbrieven van (of voor) Marc Van Ranst afgeven aan het Leuvense REGA, de werkplaats van de mondige en dus belaagde viroloog. Verstraeten heeft altijd volgehouden dat Vereecke geen (werkend) lid van de vzw was en ik heb geen enkele reden om dat te betwijfelen. Maar dat neemt niet weg de Vlaamse complotpaus en Viruswaanzin een tijdje zeer nauw hebben samengewerkt, wat de officiële status van Vereecke in de vzw ook was.
In augustus 2020 liet de advocaat in Het Laatste Nieuws weten: “Wij zijn geen complottheoristen”. Waarschijnlijk verslikte zowat elke observator van deze nieuwe groep zich in de ochtendkoffie. Hoe dan ook, als ik zijn uitspraak naast de feiten leg, dan lijkt Verstraeten met deze uitspraak te hebben aangeven dat hij noch de overduidelijke tweespalt in zijn organisatie onder controle had, noch de communicatie met de buitenwereld.
Augustus 2020 is ook de maand waarin de vzw officieel opgestart werd en de namen van de bestuursleden bekend geraakten. De situatie met de complotdenkers in zijn organisatie werd er niet beter op.
De zetel van de vzw heeft hetzelfde adres als de praktijk van Verstraeten, maar de advocaat hield zichzelf toen nog buiten beeld. Van de vier nobele onbekenden op de akte bleken drie al heel snel vrij straffe complotdenkers te zijn: Vanessa Grolman, die in het verhaal van Viruswaanzin verder geen enkele rol speelde, uitte zich als QAnon-aanhangster, secretaris Bram Christiaens en penningmeester Maxime Ceragioli waren dan weer complotallrounders.
Het spreekt vanzelf dat ik in deze blogpost slechts enkele voorbeelden kan geven van hoe stevig het complotdenken ingebakken zat bij Viruswaanzin. Liefhebbers kunnen steeds bij mij terecht voor een uitgebreidere bloemlezing.
Ook anderen die gelieerd waren aan Viruswaanzin vonden het regelmatig nodig om een complottheorie te verspreiden via de sociale media. Laat ons ook niet vergeten dat ‘globalisme’ in kringen van extreemrechtse complotverslaafden heel vaak naar de vermeende overheersing door joden verwijst:
Kameraad en dokter Steven Devos, die zowel Hoeyberghs als Verstraeten uitnodigde op zijn YouTube-kanaal om de vzw-in-wording te promoten:
Ofwel kende de woordvoerder-oprichter de kernleden van zijn eigen organisatie niet, ofwel jokte de man. Niet zeker of we de tweede optie in overweging mogen nemen, de brave ziel is tenslotte een advocaat.
Een derde mogelijkheid: Verstraeten dacht misschien dat de buitenwereld wel zou begrijpen dat hij, de rationale, kritische denkende meester, Viruswaanzin was en niet dat stelletje samenzweringsjunks waarvan er drie toevallig in de Raad van Bestuur van zijn vzw zaten. Tijdens zijn gefilmde aankondiging van de klacht tegen Dirk Draulans en Johan Braeckman laat de meester-communicator dat ook zo verstaan:
Van bij het begin wordt ons gezegd dat wij complotdenkers zouden zijn. Ik ben nog altijd op zoek naar het complot dat ik zou aanhangen. [Mijn nadruk]
Eén complotdenker in je organisatie missen is menselijk. Zoveel aanwijzingen missen dat je aan het samenwerken bent met een bende ordinaire verspreiders van samenzweringstheorieën, dat lijkt me straf. Bijna even straf (en naïef) als denken dat de groep waartoe Verstraeten behoort niet kan beschuldigd worden van complotdenkerij omdat hij zichzelf als een van de weinigen niet had laten betrappen op al te veel of al te uitgesproken samenzweringstheorieën. Het lijkt er zeer sterk op dat Verstraeten lange tijd blind en doof is gebleven voor de uitgesproken complotdenkers in de kern van zijn organisatie. Blijft de vraag hoe willens nillens hij de complotideeën van die mensen negeerde.
Nu, viruswaanzin leek in de beginfase slecht georganiseerd, op het disfunctionele af, en de vereniging werd nog erbarmelijker gecoördineerd. Waarschijnlijk deels omwille van de onervarenheid, deels omdat het eerste bestuur van de vzw inhoudelijk zeer weinig te betekenen had en deels omdat de echte opperhoofden te ver achter de schermen leken te zitten en elke voeling met de dagelijkse uitvoerders én de basis misten. Vaak leek de rechtse hand in de coulissen niet te weten wat de extreemrechtse hand op de sociale media aan het uitspoken was.
Dat neemt niet weg dat in die periode de kopstukken van de vzw, inclusief Verstraeten, terug te vinden waren in zowat elke Nederlandstalige Facebook-groep waarin over de coronamaatregelen én over complottheorieën werden gediscussieerd. Viruswaanzin ronselde, net zoals soortgelijke organisaties op zoek naar snelle likes en donaties, actief in dat soort online milieus.
Mij lijkt het dat Verstraeten veel te laat heeft ingezien dat de samenzweringsmanie van de bestuursleden, moderatoren, medestanders én de basis Viruswaanzin zwaar aangerekend werd, zowel door online commentatoren als de pers. En terwijl advocaat Verstraeten in de media het idee dat zijn bende viruswaanzinnigen een stelletje complotdenkers waren, wilde wegdweilen, bléven de secretaris, de penningmeester en de Facebook-moderatoren de kraan openzetten. Het hield niet op en niemand stopte hen. Tja, dan moet je niet janken dat je vereniging zowel in de rechtbank als in de media wordt weggezet als een verzameling ordinaire aluminiumhoedjes.
Pas een jaar later, in september 2021, richtte Verstraeten zich tot complotdenkers. In tussentijd had de advocaat de rechts-libertaire politieke partij PV&V gestart (later Vrijheid). Waarschijnlijk heeft de kersverse voorzitter ingezien hoe complotdenkers de reputatie zijn vzw geruïneerd hadden. Het is mijn inziens dan ook geen toeval zijn dat hij heel snel verschillende complot- en compleetdenkers en hun gevolg uit het bestuur van zijn partij heeft gekieperd.
In zijn open brief aan de complotdenkers onder zijn volgers schrijft Verstraeten, de advocaat die in juni 2020 met een aanklacht tegen Bill Gates zwaaide om leden naar zijn vzw te lokken, het volgende:
Als u zo zeker bent van uw stuk, dan moet u morgen een strafklacht neerleggen tegen Bill Gates met de melding dat u voldoende bewijzen heeft dat hij met dodelijke vaccins de wereldbevolking doet verminderen. Let u wel op want als uw klacht vals wordt bevonden is uw valse klacht een misdrijf. Ik schrijf dat omdat concreet ik als advocaat moet evalueren wat de risico’s zijn bij het neerleggen van een klacht op grond van een foute interpretatie van wat iemand heeft gezegd.
Het mocht niet baten. De weinige reacties op Verstraetens deden vermoeden dat zijn warrige brief een maat voor niets was:
ALLES is gepland. Dit plan staat in de Protocollen van Zion van 1936 [sic!], in Agenda 21, in Agenda 2030. Er werd geoefend in 2018 of 2019! Fauci kondigde een epidemie aan in 2016 (wanneer Trump president werd). Alles met de bedoeling om te ontvolken. Dat werd aangekondigd door Bill Gates jaren geleden. Dit alles is te vinden op Internet.
Een andere liefhebber van het complotgenre reageerde met:
Sorry, dan mist u een en ander: Fauci, Gates, Klaus Schwab … zeggen het letterlijk. De NWO werd al aangekondigd door papa Bush, Obama… Ik heb uw gesprek met Reiner Füllmich gehoord enkele maanden geleden… u mist duidelijk enkele stukken.
Ook elders wordt Verstraetens open brief tegen complotdenkerij niet in dank afgenomen.
De bom barstte helemaal wanneer Rusland Oekraïne binnenviel en wanneer bleek dat heel veel directe medestanders en volgers van Viruswaanzin zich outen als pro-Poetin en Russische oorlogspropaganda begonnen over te nemen en te verspreiden. Verstraeten, wiens vrouw Oekraïense is, legde het blok erop en begon te doen wat hij de ‘msm’ al die tijd verweten heeft. Hij censureerde de commentaarsecties op zijn website.
Welke excuses Michael Verstraeten ook probeerde te verzinnen, hoe warrig zijn apologie ook was, hoe grondig hij zijn handen in onschuld probeerde te wassen en hoe hard hij het tegendeel in de media van de daken probeerde te roepen, Viruswaanzin vzw was van in het begin een vehikel voor en door verspreiders van samenzweringstheorieën.
